Natuur en recreatie gaan hand in hand

Het Hoevelakense Bos kan de recreatieve druk niet meer aan. Met als gevolg dat de cultuurhistorische, ecologische en landschappelijke waarden afnemen. De vormen van recreatief gebruik botsen bovendien soms.

Door: Wijnand Kooijmans, Stad Nijkerk, 30 januari 2019

Dat heeft geleid tot het opstellen van een toekomstvisie voor het Hoevelakense Bos en de omgeving met als doel meer recreatie mogelijk te maken en deze ook beter over het totale gebied te verdelen. Daarnaast wordt ingezet op het behoud vande historische en ecologische waarden en waar mogelijk deze te versterken.

Uitbreiding en verbetering is in 2018 op de agenda gezet in het kader van Samen aan Zet. De raad van Nijkerk gaf groen licht voor het opstellen van een toekomstvisie. Hierna volgt een uitvoeringsprogramma. Niet alles kan direct worden gerealiseerd in verband met de benodigde gelden.

Historie
Uitgangspunt is dat de rijke cultuurhistorie van lanen, zichtlijnen en waterpartijen behouden blijft. Niet voor niets is Huis Hoevelaken met historisch tuin-, park en bosaanleg aangewezen als een Rijksmonument. Doel is deze cultuurhistorie, zowel in het Hoevelakense Bos als daarbuiten beter zichtbaar en beleefbaar te maken. De historische padenstructuur wordt, waar mogelijk hersteld,. Het ‘sterrenbos’ dat ooit in het zuidelijk deel van het Hoevelakense Bos lag, wordt deels gereconstrueerd en op een logische manier verbonden met de padenstructuur in en om het bos. Dit door de komst van enkele nieuwe eenvoudige bruggetjes die passen bij de uitstraling van het bos.

Nadruk
In het noordelijk deel van het bos komt de nadruk meer op de natuur te liggen, zoals oorspronkelijk ook zo bedoeld. De routes worden wel gekoppeld aan het Engelse en Franse Werk. Deze werken worden geconserveerd zodat ze niet verder in verval raken. Hiermee worden deze bijzondere ontwerpen uit de oorspronkelijke parkaanleg zichtbaar en herkenbaar voor de bezoekers. Uitleg wordt gegeven via een bord of een app. Oude kerkepaden in het gebied vormen een aanleiding voor nieuwe routes door het bos. In het westen van het bos wordt zo een nieuw wandelpad op een oude plek in ere hersteld. In de visie is opgenomen dat het landschap ten westen van het Hoevelakense Bos de primaire agrarische functie verliest. Dit gebied wordt ingericht met bossen, singels en bloemrijke graslanden. In het westelijk deel wordt ongeveer 6,4 hectare aan nieuw bos en lanen ingericht.

Autoverkeer
Op bestemmingsverkeer na blijft het bos vrij van autoverkeer. Onderzocht wordt of de Weldammerlaan en de Hoevelakerveenweg ook verkeersluw kunnen worden gemaakt zodat ze geschikt worden voor recreatief fiets- en wandelverkeer. De mogelijkheden hiertoe moeten worden meegenomen in het opstellen van het gemeentelijk mobiliteitsplan. Ook wordt gekeken naar de mogelijkheden voor ruiterroutes in de bermen.
Gekeken is naar locaties waar parkeren van auto’s en fietsen kan worden gecombineerd met een aantrekkelijke entree van het bos. Bezoekers moeten hier informatie vinden over wandelroutes terwijl er ook ruimte is voor een honden uitrenveld.

Parkeren
Gekeken wordt of bij horecagelegenheid ‘Old Peppermill’, in overleg met de eigenaar, de entree kan worden gecombineerd met een ‘kop koffie.’ De parkeerplaats van het bedrijf kan op deze wijze dubbel worden gebruikt. Wel moet hier naar de veiligheid van de bezoekers worden gekeken als het gaat om het oversteken van een drukke weg. Een entree zuidelijker aan de Nijkerkerstraat richt zich onder meer op autobezoekers die de Hanzettunnel onder rijksweg A28 gebruiken. Hier kan een bezoekersschuur worden gebouwd met onder meer de verkoop van streekproducten en vrijwilligersactiviteiten. In Hoevelaken kunnen bestaande parkeerplaatsen worden benut. In het zuiden bij het Van Lodenstein College sluit de parkeerplaats direct aan op een nieuw hondenlosloopbos. De parkeerplaats van de sportvelden aan de Kleinhovenweg biedt de tweede entree naar het bos via de Weldammerlaan. Een tweede wandelontsluiting voor deze entree van het bos via het nieuwe woonpark Hoevelaken wordt als wenselijk gezien om een rondje te kunnen wandelen.

Speelplek
Om aan de behoefte naar een speelplek voor kinderen te voldoen, wordt bij de entree aan de Nijkerkerstraat een speelbos aangelegd. Een kinder klompenpad, een sportieve combinatie van spelen en educatie, is door vrijwilligers al uitgewerkt. Aansluitend op dit pad heeft Gelders
Landschap en Kasteelen
een open bosdeel aangewezen om hutten te bouwen. Daarmee wil men voorkomen dat kinderen in het hele bos hutten bouwen.

Gebruikers
In het bos is momenteel een grote diversiteit aan gebruikers die soms met elkaar in conflict komen. Mensen schrikken van een ruiter te paard, ervaren overlast van loslopende honden of horen een fietser niet aankomen. Dat heeft er toe geleid dat getracht is in de visie iedereen een plek in het bos te geven. Wel wordt gesteld dat hiervoor rigoureuze keuzes moeten worden gemaakt. Ten westen en ten zuiden van het Hoevelakense Bos, de nieuwe uitbreidingen, is ruimte voor wandelpaden. Dit worden ook de wandelpaden waar de honden los mogen lopen. Wandelverbindingen met het station en recreatiegebied ‘Over de Laak’ krijgen eveneens aandacht.

Honden
Veel aandacht is er in de visie voor honden. Streven is daarbij het historische Hoevelakense Bos te ontzien. In de entreegebieden worden uitrenvelden gerealiseerd. In de visie is ook gezocht naar nieuwe ruiterroutes aan weerszijden van het bos. De routes aan de weerszijden worden met elkaar verbonden door een route door het bos. Het noordelijk deel blijft taboe voor ruiters.
Voor fietsers blijft de verbinding tussen de Nijkerkerstraat en de Veenwal bestaan. De route wordt niet verbreed om het charmante karakter te behouden. Voor andere gebruikers worden alternatieven aangeboden om conflicten te voorkomen. De centrale as vervalt als fietsroute. Hiervoor wordt ten westen van het bos een nieuwe fietsroute aangelegd. Het pad wordt voorzien van een comfortabele verharding.