Voetbal voor WO II

….. van 1936 tot 1939

De eerste georganiseerde voetbalsport vindt in Hoevelaken al plaats vóór de Tweede Wereldoorlog. Op 1 juni 1936 wordt voor het eerst in Hoevelaken een voetbalvereniging opgericht. De naam is simpel: Hoevelaken.

Hoevelaken komt in de eindjaren dertig met twee teams uit in de competitie, die staat onder auspiciën van de UPVB (Utrechtse Provinciale Voetbal Bond): Hoevelaken 1, uitkomend in de 3e klasse A en Hoevelaken 2, uitkomend in de reserve 4e klasse A. De wedstrijden worden gespeeld op de zondag. Over deze dag als speeldag zal al in het eerste voetbalseizoen het nodige te doen zijn.

Locaties

Het terrein van de Hoevelakense voetbalvereniging wordt in het adresboek van 1936/1937 royaal omschreven: Hoevelaken, richting Amersfoort-Nijkerk, nabij provinciale grenspaal Gelderland-Utrecht, rechts. Later in dat seizoen verhuist het speelveld naar dorp Hoevelaken, tegenover Weldam. Uit de overlevering wordt beweerd, dat het laatstgenoemde speelveld is gesitueerd aan de huidige Kyftenbeltlaan, op de oude locatie van de tennisvelden en de huidige locatie Lindenhof, van de Vereniging Woonvorm en Ouderenzorg Hoevelaken.

In het seizoen 1938/1939 verhuist het speelveld opnieuw. Ditmaal naar Kruispunt Hoevelaken, tegenover café “Rustoord”. Het kostuum bestaat uit een wit shirt en een rode pantalon. Over de kleur van de kousen wordt niets beschreven.

Eén van de locaties van het vooroorlogse voetbalterrein is tegenover ‘Rustoord’. Consul W.E. Krijkamp is eigenaar van ‘Rustoord’. Het moet voor hem een kleine moeite zijn geweest, om de straat over te steken om het veld te keuren.

Tijdens de opening van één van deze velden (onbekend is nog om welk veld het gaat) wordt Amersfoortse Boys uitgenodigd om een vriendschappelijke wedstrijd te komen spelen. De Amersfoortse vereniging, die in die tijd veel uitnodigingen krijgt om vriendschappelijke wedstrijden te spelen, is daartoe voor een ‘reisvergoeding’ van 15 gulden bereid. Hoevelaken protesteert daartegen, omdat men vindt dat 15 gulden teveel van het goede is. Het bestuur van Amersfoortse Boys houdt echter het been stijf. Of de openingswedstrijd uiteindelijk gespeeld is, vertelt de geschiedenis (nog) niet.

Bestuursleden

Wie de voorzitter is van de toenmalige voetbalvereniging vermeldt het adresboek niet. Slechts de secretaris en de consul worden genoemd. En die worden met penstreken weer doorgehaald en handgeschreven gewijzigd.

De secretaris in het seizoen 1936/1937 is D. Overeem, Van Zuilenlaan B 143, Hooglanderveen. Hij wordt later in het seizoen vervangen door D. van Dijk, Arnhemseweg 29, Amersfoort. De consul is J. Smit, B 17, Hoevelaken. Smit is in Hoevelaken boswachter en jachtopziener en tevens lid van de Hoevelakense Burgerwacht.

In het seizoen 1937/1938 wordt het secretariaat overgenomen door J. Kuis, p/a P. van Essen, Nijkerkerstraat C 33, Hooglanderveen. De consul is W.E. Krijkamp, Kruispunt C 28, Hoevelaken.

Voetbalverbod

Zoals reeds vermeld worden de competitiewedstrijden gespeeld op de zondag. Al in het eerste seizoen leidt dat tot de nodige problemen, vanwege de zondagsrust. Tijdens de raadsvergadering van donderdag 8 april 1937 besluit de gemeenteraad van Hoevelaken, met op twee na algehele stemmen, een voetbalverbod voor de zondag af te kondigen. Gezien de berichtgeving uit die tijd lijkt de bevolking zich van dat verbod niet al te veel aan te trekken. Dat mag worden opgemaakt uit een artikel in Het Vaderland van 1 oktober 1937, dat als volgt luidt:

 

Het voetbalverbod te Hoevelaken veroorzaakt den groei van de plaatselijke voetbalclub

De kantonrechter te Amersfoort heeft gisteren de bestuursleden en een speler van de voetbalclub Hoevelaken tot f 6,00 boete subsidiair 2 dagen hechtenis veroordeeld wegens overtreding van het voetbalverbod op Zondag. Zij hadden te Hoevelaken een wedstrijd georganiseerd als lid van den U.P.V.B., waarbij publiek tegen betaling van entree werd toegelaten. Nu blijkt dat ernst wordt gemaakt met het verbod, hebben zeer vele ingezetenen zich als donateur of als lid van de betrokken voetbalvereeniging opgegeven, om op deze wijze hun op Zondag voetballende plaatsgenooten te kunnen zien spelen.

De uitgebreidere verslaggeving in Het Amersfoorts Dagblad/De Eemlander van 30 september 1937 is als volgt:

Zondagsvoetbal in Hoevelaken verboden

Elk der vijf leden, die in overtreding was werd veroordeeld tot f 6,- subs. 3 dagen.

Je kon nooit weten!

In Hoevelaken is door de vroede vaderen met meerderheid van stemmen besloten, dat er op Zondag niet gevoetbald mag worden.

Zooals te begrijpen is, denken de voetballiefhebbers er in Hoevelaken anders over. Zij stoorden zich niet aan de verordening en gingen Zondagsmiddags op een terrein, dat tegen betaling toegankelijk was voor publiek, voetballen. Tegen een vijftal leden van de vereeniging werd proces-verbaal opgemaakt. Zij erkenden hedenmorgen op het kantongerecht, dat het terrein voor publiek toegankelijk was.

Aangezien hun raadsman ongesteld was, had het O.M., waargenomen door Mr. Klein, behandeling van de zaak eenigen tijd uitgesteld. Nu het echter vernomen had, dat men desondanks rustig doorgegaan was met voetballen op Zondag, oordeelde het O.M. dat de zaak zoo spoedig moeglijk, zonder raadsman, afgehandeld moest worden. Het eischte tegen elk der verdachten f 6,- subs. 2 dagen, waardonder dus de mogelijkheid open stond in hooger beroep te gaan.

Een der verdachten maakte de opmerking, dat men in Hoevelaken allemaal voor voetbal op Zondag is. Hij liet een lijst van donateurs van de vereniging zien, waarop ook autoritaire namen voorkwamen.

De kantonrechter vond zoo’n groot aantal donateurs heel aardig, maar er was nu eenmaal een verordening en daar diende men zich aan te houden.

Het O.M. wees er op, dat afdoende maatregelen getroffen zouden worden, wanneer men doorging met voetballen op Zondag. Ook wanneer men niet-betalend publiek toeliet op het terrein, was men in overtreding. Op de vraag of men wel donateurs alleen mocht toelaten tijdens het voetballen, kon het O.M. niet beslissend antwoorden. Dat zou nader bekeken moeten worden. Afgewacht dient nu te worden, of de voetballers in hoger beroep zullen gaan.

Hoevelaken mag (?) op zondag voetballen

In februari 1938 volgt er een omslag. De Utrechtse rechtbank doet een voor Hoevelakense voetballiefhebbers belangrijke uitspraak. De 23-jarige koopman H.N.A.H. en de 43-jarige postbeambte W.E.K. staan terecht wegens de overtreding van de verordening op het voetballen op zondag. De Utrechtse rechtbank blijkt echter van oordeel, dat het ten laste gelegde wel bewezen is, maar niet strafbaar en ontslaat de beide mannen van rechtsvervolging. Men heeft in Hoevelaken dus niet het recht de voetballiefhebbers van het voetbalveld verwijderd te houden.

Ruim een maand later komt de uitspraak ter sprake in de raadsvergadering. Burgemeester Van Eijs en de wethouder zijn daarmee niet blij. Volgens de wethouder is verordening waarbij voetbal op zondag verboden is niet ongeldig verklaard, maar berust de vrijspraak op een fout in de dagvaarding. Burgemeester Van Eijs deelt daarop mee, dat hij bij de eerstvolgende wedstrijd die in Hoevelaken op zondag gehouden wordt, opnieuw proces verbaal zal laten opmaken.

De derby

De streekderby tussen Hoevelaken en Veensche Boys, die vooral in de jaren zestig en zeventig vele harten sneller doet kloppen en die op 18 maart 2006 de vijftigste editie in competitieverband kent, wordt ook in de vooroorlogse jaren afgewerkt. Hoevelaken en Veensche Boys treffen elkaar in de seizoenen 1937/1938 en 1938/1939. Als eerste datum voor een derby tussen beide teams gaat 26 september 1937 in de boeken. Het gevecht vindt plaats in Nijkerkerveen, achter het Hoevelakense bos, waar Veensche Boys een weiland huurt van caféhouder Cees Kok. De return in Hoevelaken wordt op 5 december 1937 gespeeld.

Erg goed doen Hoevelaken en Veensche Boys het niet voor de oorlog. Beide teams bezetten in deze seizoenen de twee laatste plaatsen in de eindrangschikking. Hoevelaken als voorlaatste, Veensche Boys als (aller)laatste.

Kosten

Voetbalverenigingen zijn ook in de dertiger jaren verplicht gelden aan de bond af te dragen. Voor seniorenleden is dat 50 cent, voor adspiranten 20 cent. Het inleggeld voor een seniorenteam bedraagt tien gulden, voor een jeugdelftal drie gulden. De kosten voor een spelerskaart zijn tien cent.

Mobilisatie

Vanwege de mobilisatie worden diverse Hoevelakers in 1939 aan het Hoevelakense verenigingsleven onttrokken. Ook de voetbalvereniging heeft daarvan waarschijnlijk zo’n last, dat nog voor de start van het seizoen 1939/1940 tot een ‘liquidatie’ wordt over gegaan. Het verenigingsvoetbal in Hoevelaken is daarmee na drie seizoenen al ten einde.

Voetbalclub Hoevelaken in 1938

Over de voetbalvereniging Hoevelaken in 1938 wordt het volgende verhaal verteld:

“Herman Cornelis Jacobus Caderius van Stockum, ritmeester der cavalerie en vanaf 1936/1937 majoor, is van januari 1920 tot 1940 kasteelheer op het landgoed Stoutenburg. Uit zijn huwelijk met mejuffrouw Mekkelenkamp krijgt hij drie zoons en drie dochters. Van zijn drie zoons, Boy, Paul en Max, dragen er twee dure voetbalschoenen met stalen neuzen, bedekt met dun sterk leer. Van alle schoenen zijn de leren nopjes onder de zool vastgespijkerd, die vaak losgaan. En dat veroorzaakt bloedwonden en strepen.

De voetbalkleding wordt door de moeders genaaid van oude, versleten overhemden en werkkleding, zoals overalls. De kousen worden gebreid, meestal door opoes.

Als je een bal kopt is dat wel eens pijnlijk, omdat de bal is dichtgenaaid door harde veters.

Kleding netjes bedekt, broek tot op de knie, kousen tot de knie en dat toont een miniem stukje blote knie.

De doelpalen zijn lange slierten, geschonken door de kasteelheer, goed sterk.

Het veld wordt vooraf schoongemaakt van de koeienstrontplakken. Het water wordt gehaald uit de beek.

Op de fiets naar andere clubs als Renswoude, Barneveld, Voorthuizen. Met de open vrachtwagen van Van Nimwegen uit Hoevelaken naar Hilversum en Blaricum”.